Ganesh Chalisa गणेश चालीसा
।। दोहा ।।
जय गणपति सदगुण सदन, कविवर बदन कृपाल ।
विघ्न हरण मंगल करण, जय जय गिरिजालाल ।।
।। चौपाई ।।
जय जय जय गणपति गणराजू । मंगल भरण करण शुभः काजू ।।
जै गजबदन सदन सुखदाता । विश्व विनायका बुद्धि विधाता ।।
वक्र तुण्ड शुची शुण्ड सुहावना । तिलक त्रिपुण्ड भाल मन भावन ।।
राजत मणि मुक्तन उर माला । स्वर्ण मुकुट शिर नयन विशाला ।।
पुस्तक पाणि कुठार त्रिशूलं । मोदक भोग सुगन्धित फूलं ।।
सुन्दर पीताम्बर तन साजित । चरण पादुका मुनि मन राजित ।।
धनि शिव सुवन षडानन भ्राता । गौरी लालन विश्व-विख्याता ।।
ऋद्धि-सिद्धि तव चंवर सुधारे । मुषक वाहन सोहत द्वारे ।।
कहौ जन्म शुभ कथा तुम्हारी । अति शुची पावन मंगलकारी ।।
एक समय गिरिराज कुमारी । पुत्र हेतु तप कीन्हा भारी ।।
भयो यज्ञ जब पूर्ण अनूपा । तब पहुंच्यो तुम धरी द्विज रूपा ।।
अतिथि जानी के गौरी सुखारी । बहुविधि सेवा करी तुम्हारी ।।
अति प्रसन्न हवै तुम वर दीन्हा । मातु पुत्र हित जो तप कीन्हा ।।
मिलहि पुत्र तुहि, बुद्धि विशाला । बिना गर्भ धारण यहि काला ।।
गणनायक गुण ज्ञान निधाना । पूजित प्रथम रूप भगवाना ।।
अस कही अन्तर्धान रूप हवै । पालना पर बालक स्वरूप हवै ।।
बनि शिशु रुदन जबहिं तुम ठाना । लखि मुख सुख नहिं गौरी समाना ।।
सकल मगन, सुखमंगल गावहिं । नाभ ते सुरन, सुमन वर्षावहिं ।।
शम्भु, उमा, बहुदान लुटावहिं । सुर मुनिजन, सुत देखन आवहिं ।।
लखि अति आनन्द मंगल साजा । देखन भी आये शनि राजा ।।
निज अवगुण गुनि शनि मन माहीं । बालक, देखन चाहत नाहीं ।।
गिरिजा कछु मन भेद बढायो । उत्सव मोर, न शनि तुही भायो ।।
कहत लगे शनि, मन सकुचाई । का करिहौ, शिशु मोहि दिखाई ।।
नहिं विश्वास, उमा उर भयऊ । शनि सों बालक देखन कहयऊ ।।
पदतहिं शनि दृग कोण प्रकाशा । बालक सिर उड़ि गयो अकाशा ।।
गिरिजा गिरी विकल हवै धरणी । सो दुःख दशा गयो नहीं वरणी ।।
हाहाकार मच्यौ कैलाशा । शनि कीन्हों लखि सुत को नाशा ।।
तुरत गरुड़ चढ़ि विष्णु सिधायो । काटी चक्र सो गज सिर लाये ।।
बालक के धड़ ऊपर धारयो । प्राण मन्त्र पढ़ि शंकर डारयो ।।
नाम गणेश शम्भु तब कीन्हे । प्रथम पूज्य बुद्धि निधि, वर दीन्हे ।।
बुद्धि परीक्षा जब शिव कीन्हा । पृथ्वी कर प्रदक्षिणा लीन्हा ।।
चले षडानन, भरमि भुलाई । रचे बैठ तुम बुद्धि उपाई ।।
चरण मातु-पितु के धर लीन्हें । तिनके सात प्रदक्षिण कीन्हें ।।
धनि गणेश कही शिव हिये हरषे । नभ ते सुरन सुमन बहु बरसे ।।
तुम्हरी महिमा बुद्धि बड़ाई । शेष सहसमुख सके न गाई ।।
मैं मतिहीन मलीन दुखारी । करहूं कौन विधि विनय तुम्हारी ।।
भजत रामसुन्दर प्रभुदासा । जग प्रयाग, ककरा, दुर्वासा ।।
अब प्रभु दया दीना पर कीजै । अपनी शक्ति भक्ति कुछ दीजै ।।
।। दोहा ।।
श्री गणेशा यह चालीसा, पाठ करै कर ध्यान ।
नित नव मंगल गृह बसै, लहे जगत सन्मान ।।
सम्बन्ध अपने सहस्त्र दश, ऋषि पंचमी दिनेश ।
पूरण चालीसा भयो, मंगल मूर्ती गणेश ।।
Ganesh Chalisa in English::
।। Doha ।।
Jaya ganapati sadhguna sadana। kavi vara badana kripala।
Vighna harana mangala karana। jaya jaya girija lala॥
।। Chaupai ।।
Jaya jaya ganapati gan raju । mangala bharana karana shubha kaju॥
Jaya gajabadana sadana sukhadata । vishva vinayaka buddhi vidhata॥
Vakra tunda shuchi shunda suhavana । tilaka tripunda bhala mana bhavana॥
Rajata mani muktana ura mala । svarna mukuta shira nayana vishala॥
Pustaka pani kuthara trishuulam । modaka bhoga sugandhita phoolam॥
Sundara piitambara tana sajita । charana paduka muni mana rajita॥
Dhani shiva suvana shadanana bhrata । gaurii lalana vishva-vidhata॥
Riddhi siddhi tava chanvara sudhare । mushaka vahana sohata dvare॥
Kahaun janma shubha katha tumhari । ati shuchi pavana mangala kari॥
Eka samaya giriraj kumari । putra hetu tapa kinha bhari॥
Bhayo yagya jaba puurna anuupa । taba pahunchyo tuma dhari dvija ruupa॥
Atithi jani kai gauri sukhari । bahuvidhi seva kari tumhari॥
Ati prasanna hvai tuma vara diinha । matu putra hita jo tapa kiinha॥
Milahi putra tuhi buddhi vishala । bina garbha dharana yahi kala॥
Gananayaka, guna gyana nidhana । puujita prathama ruupa bhagavana॥
Asa kahi antardhyana ruupa hvai । palana para balaka svaruupa hvai॥
Bani shishu rudana jabahi tuma thana । lakhi mukha sukha nahin gauri saman॥
Sakala magana, sukha mangala gavahin । nabha te surana sumana varshavahin॥
Shambhu uma, bahu dana lutavahin । sura munijana, suta dekhana avahin॥
Lakhi ati ananda mangala saja । dekhana bhi aye shani raja॥
Nija avaguna guni shani mana mahin । balaka, dekhan chahata nahin॥
Giraja kachhu mana bheda badhayo । utsava mora na shani tuhi bhayo॥
Kahana lage shani, mana sakuchai । ka karihau, shishu mohi dikhai॥
Nahin vishvasa, uma ur bhayau, shani so balaka dekhana kahyau॥
Padatahin, shani driga kona prakasha । balaka shira udi gayo akasha॥
Giraja giriin vikala hvai dharani । so dukha dasha gayo nahin varani॥
Hahakara machyo kailasha । shani kiinhyon lakhi suta ka nasha॥
Turata garuda chadhi Vishnu sidhaye । kati chakra so gaja shira laye॥
Balaka ke dhada upara dharayo । prana, mantra padha shankara darayo॥
Nama ‘ganesha’ shambhu taba kiinhe। prathama puujya buddhi nidhi, vara diinhe॥
Buddhi pariiksha jaba shiva kiinha । prithvii kar pradakshina liinha॥
Chale shadanana, bharami bhulaIi । rachi baitha tuma buddhi upai॥
Charana matu-pitu ke dhara linhen । tinake sata pradakshina kinhen॥
Dhani ganesha, kahi shiva hiya harashe । nabha te surana sumana bahu barase॥
Tumhari mahima buddhi badaye । shesha sahasa mukha sakai na gai॥
Mein mati hina malina dukhari । karahun kauna vidhi vinaya tumhari॥
Bhajata ‘ramasundara’ prabhudasa । lakha prayaga, kakara, durvasa॥
Aba prabhu daya dina para kijai । apani bhakti shakti kuchhu dijai॥
।। Doha ।।
Shri Ganesh yah chalisa, path karai dhari dhyan ।
Nit nav mangal gruha bashe, lahi jagat sanman॥
Sambandh apne sahstra dash, rushi panchami dinesh ।
Puran chalisa bhayo, mangal murti ganesha॥
474
